De Eerste Kamer heeft dinsdag zoals verwacht ingestemd met de spreidingswet voor asielzoekers. Bij een hoofdelijke stemming over de politiek gevoelige wet stemden 43 senatoren voor de wet en 27 tegen. De wet moet zorgen voor een evenredige opvang van asielzoekers over gemeenten en gaat in op 1 februari 2024.
Na het twee dagen durende debat over de wet was vorige week al duidelijk dat een meerderheid van GroenLinks-PvdA, VVD, CDA, D66, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Volt en OPNL met de wet van demissionair staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken, VVD) zou instemmen. Senator Martin van Rooijen van eenmansfractie 50Plus stemde dinsdag tegen de wet. Vorige week bekende hij nog geen kleur. BBB liet eind vorige week weten unaniem tegen de wet te gaan stemmen. Vijf senatoren waren niet aanwezig tijdens de stemming, waaronder twee VVD-senatoren.
Mislukte uitstelpoging door PVV
De PVV, fel tegenstander van de spreidingswet, probeerde de stemming dinsdag nog uit stellen. In een zeldzame derde termijn van het debat eiste PVV-senator Alexander van Hattem eerst een reactie van de regering over een nieuw Raad van State-advies voordat de senaat over de wet zou gaan stemmen. De rest van de Eerste kamer ging hier niet in mee.
Dwang blijft nog even uit
De spreidingswet gaat al op 1 februari in, maar dat betekent niet dat gemeenten meteen vanaf dat moment kunnen worden gedwongen om asielzoekers op te vangen. Pas aan het einde van dit jaar moet de verdeling van het aantal geraamde opvangplekken over gemeenten in de 12 provincies klaar zijn. De minister van Justitie en Veiligheid neemt dan op 31 december 2024 een officieel besluit over de verdeling. Daarna hebben gemeenten nog uiterlijk zes maanden de tijd om de opvangplekken te realiseren.
Uitvoering
Met het aannemen van de wet heeft de VNG ‘goede hoop dat hiermee de weg is ingeslagen om uit de opvangcrisis te komen’. Nu komt het volgens voorzitter Sharon Dijksma aan op de uitvoering en een goede samenwerking met het COA en medeoverheden. ‘Dat betekent dat gemeenten solidair en slagvaardig naar voren kunnen stappen en een bijdrage kunnen leveren bij het (tijdelijk) opvangen van asielzoekers’.
Provincies aan zet
Begin februari horen provincies hoeveel plekken ze moeten regelen. Het is niet zo dat in iedere afzonderlijke gemeente asielopvang hoeft te komen. De provincie bespreekt de mogelijkheden eerst met de gemeenten. Op 1 november moeten de 12 provincies aan het departement doorgeven of gemeenten voldoende plekken aanbieden om de taakstelling te halen. Als het niet lukt om het aantal opgelegde opvangplekken te spreiden, kan het ministerie de druk opvoeren. Uiteindelijk kan een provincie of gemeente worden gedwongen, maar dat zal dus pas in 2025 zijn. De minister kan dan een locatie aanwijzen waar opvang moet komen.
Reguliere opvang
Het gaat bij de spreidingswet om reguliere opvangplekken of plekken voor jonge alleenstaande asielzoekers (amv’s). Als er genoeg gewone asielcentra zijn is de (crisis-)noodopvang in sporthallen, vakantieparken, boten en andere tijdelijke locaties niet meer of minder nodig. De afgelopen jaren was de asielopvang afgebouwd terwijl er nu meer asielzoekers komen.
Daarom moesten demissionair staatssecretaris Van der Burg, zijn ambtenaren en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) er afgelopen periode hard voor vechten om gemeenten ertoe te bewegen tijdelijke noodopvang beschikbaar te stellen. Deze opvang laat te wensen over, door onder meer slechte hygiëne en weinig privacy. Ook voor kinderen is deze opvang slecht. Dinsdag won de gemeente Westerwolde nog een kort geding hierover van het COA. Daarin is onder meer bepaald dat het maximum aantal mensen in Ter Apel van 2000 niet meer mag worden overschreden op straffe van een dwangsom van 15.000 euro per dag.
Onrust in Westland
De gemeente Westland zal de spreidingswet uitvoeren. Dat bevestigt burgemeester Bouke Arends via zijn woordvoerster na berichtgeving van Omroep West. Volgens de omroep en het Algemeen Dagblad (AD) zou een meerderheid van de fracties in de gemeenteraad van Westland de wet niet uitvoeren als deze van kracht wordt. Het college van burgemeesters en wethouders zegt in een verklaring dat de wet ‘vanzelfsprekend’ ook geldt voor Westland.
De grootste coalitiepartij in de gemeenteraad, Westland Verstandig, denkt daar anders over. De partij laat weten dat Westland kampt met een ‘immens tekort aan geschikte woonruimte voor onze eigen inwoners’. ‘En dat terwijl de gemeente ook al statushouders en Oekraïners opvangt. Er kan nu niks meer bij en het is een illusie om vanuit het Rijk te denken dat Westland onder druk verplicht kan worden nu ook nog vele honderden asielzoekers te huisvesten.’ De Westlandse politiek zal volgens de partij ‘zeker geen medewerking aan deze Rijksplannen geven’.
Welke persoon heeft de foto die bij het artikel is geplaatst bedacht. Het lijkt op deze manier wel een concentratiekamp. Slaat echt totaal nergens op, is zelfs aanstootgevend. Snel veranderen maar
Beste Fred Wijk, deze foto is daadwerkelijk een asielopvanglocatie in Den Haag en daarom vonden wij hem passend. Aangezien wij geen negatieve associatie willen oproepen hebben wij het vervangen door een foto van de stemming in de Eerste Kamer, mvg de redactie