Zo’n 10 procent van de volwassenen ervaart problemen bij het betalen van vervoer. Zij geven er bijvoorbeeld meer geld aan uit dan ze zich kunnen veroorloven of bezuinigen ervoor op andere . Dit blijkt uit onderzoek van Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). Veel gemeenten ondersteunen deze groepen met speciale regelingen om zo verkeersarmoede tegen te gaan.
Het gaat hierbij vaak om mensen met een laag inkomen, alleenstaanden met kinderen en werklozen, zo staat in het KiM-onderzoek ‘Betaalbare mobiliteit?’. Ook geven deze groepen aan dat ze niet alleen problemen hebben met het betalen van vervoer, maar met rondkomen in het algemeen. Of ze verwachten hier binnen een jaar moeite mee te krijgen.
Voor zo’n 1 tot 5,5 procent van de mensen geldt zelfs dat ze niet of minder deelnemen aan bepaalde activiteiten, omdat ze geen geld hebben om er naar toe te gaan. Denk bijvoorbeeld aan een familie- of ziekenhuisbezoek. Daarnaast blijkt dat vervoer voor veel huishoudens een groot deel van hun maandelijkse uitgaven vormt. Gemiddeld geven huishoudens 14 procent van hun budget uit aan mobiliteit.
Krappe portemonnee
De gemiddelde prijzen van vervoer zijn in de afgelopen 8 jaar met 30 procent gestegen. De hogere vervoersprijzen zeggen op zich niets over de betaalbaarheid, daarom onderzocht het KiM betaalbaarheidsproblemen op basis van daadwerkelijke uitgaven en inkomens. En is gekeken naar de mate waarin inwoners hun reisgedrag al aanpasten aan een te krappe portemonnee. Hieruit kwam naar voren dat het opnieuw gaat om degenen met lagere inkomens, alleenstaanden met kinderen en werklozen. Zij hebben de grootste kans op problemen bij het betalen van mobiliteit. ‘Als de overheid betaalbaarheidsproblemen wil verlichten, is het dus efficiënt om maatregelen te nemen die zich op die groepen richten’, zo concludeert het KiM.
Gemeentelijke initiatieven
Veel gemeenten ondernemen al initiatieven om deze groepen te ondersteunen en zo verkeersarmoede tegen te gaan. In de gemeente Amsterdam mogen kinderen van 4 tot en met 11 jaar bijvoorbeeld gratis reizen met de bus, tram en metro. De regeling kwam er naar aanleiding van een eerdere proef. Op deze manier wil de gemeente het OV toegankelijker en betaalbaarder maken voor Amsterdamse gezinnen. Ook in andere steden reizen kinderen gratis met het OV, zoals in Den Haag. Hier gaat het om een proef vanaf het derde kwartaal van 2024 die tot eind volgend jaar loopt. Als de pilot een succes blijkt, kan de raad besluiten om gratis OV voor deze leeftijdscategorie permanent in te voeren.
In de gemeente Rotterdam startte in 2022 al een pilot met gratis OV voor kinderen. Met ingang van 2023 werd dit definitief voor alle kinderen van 4 tot en met 11 jaar. Ook voor jongeren van 12 tot en met 17 jaar is er nu een regeling. Zij kunnen jaarlijks 350 euro krijgen, waarbij dat bedrag wordt gekoppeld aan het Jeugdtegoed voor reizen met het openbaar vervoer in 2024 en 2025. Dit jaar kunnen 9.100 jongeren hiervan gebruikmaken, zodat zij toch kunnen deelnemen aan de maatschappij. Het gaat om jongeren van wie de ouders in 2024 tot 130 procent van het sociaal minimum verdienen.
Meedoen in de maatschappij
In Krimpenerwaard kan iedereen met een laag inkomen een gratis OV-pas krijgen. Want zo schrijft de gemeente: ’Om actief deel te nemen aan de samenleving is het belangrijk dat alle inwoners gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer. Voorzieningen, uitstapjes en werk moeten bereikbaar zijn, afgezien van de kosten. Daarom verstrekken we een gratis OV-pas aan inwoners met een laag inkomen. Met deze pas kunnen ze voor niks reizen in de regio Zuid-Holland Noord, in het weekend de hele dag en op werkdagen in de daluren.
Ook de gemeente Goeree-Overflakkee heeft een regeling voor inwoners met een laag inkomen. Na een succesvol pilotjaar zet de gemeente het gratis busvervoer voort. Met zo’n gratis busabonnement kan er tijdens daluren op weekdagen, in de weekenden en op feestdagen de hele dag gebruik worden gemaakt van het openbaar vervoer.
Acties gericht op ouderen
Ook andere doelgroepen hebben de aandacht als het gaat om vervoersarmoede. In de gemeente Lansingerland loopt een proef gericht op ouderen. ‘Het is belangrijk dat alle ouderen meedoen in de samenleving. Gratis OV voor ouderen helpt hen om er vaker op uit te gaan. Daarom biedt Lansingerland gratis OV aan voor AOW-gerechtigden met een laag inkomen.’ De proef is gestart op 1 april 2024 en loopt tot 1 januari 2027.
De gemeente Nissewaard heeft een vergelijkbare proef. De regeling voor gratis OV loopt daar van 1juli 2024 tot 1 januari 2026. Inwoners die hiervoor in aanmerking komen, kregen deze zomer een brief met een bon om hun persoonlijke OV-kaart geschikt te maken voor gratis reizen met alle bus- en tramlijnen en metrolijnen. In Albrandswaard ligt de leeftijdsgrens voor gratis reizen op 60 jaar.
Geef een reactie