Een proef van gemeente Arnhem en netbeheerder Liander moest voorkomen dat huishoudens werden afgesloten van gas en elektra door achterstallige betaling. Samen voorkwamen de partijen veel afsluitingen. De sleutel? ’Mensen actief en persoonlijk benaderen’
Arnhem volgde deze zomer het voorbeeld van de gemeente Amsterdam. De hoofdstad voorkwam eerder dat 130 huishoudens met betalingsachterstanden afgesloten werden van energie.
Actieve en persoonlijke aanpak
Arnhem ontwikkelde als tweede gemeente samen met de netbeheerder een aanpak, waarbij mensen actief en persoonlijk benaderd worden als er voor hen afsluiting dreigt. Wethouder Mark Lauriks, Bestaanszekerheid: ‘We hebben op deze manier 54 afsluitingen voorkomen. Daar zijn we erg blij mee, want energie is geen luxe, maar een basisbehoefte.’
Wat hield de aanpak precies in? ’In de derde en laatste brief die Liander inwoners stuurt vóór afsluiting stonden gegevens van het team Vroeg Eropaf van Rijnstad. Zo konden we deze inwoners nogmaals op het gemeentelijke hulpaanbod wijzen, voordat gas en elektriciteit zouden worden afgesloten. Ook konden ze bij vragen contact opnemen met het energiearmoedeteam van Liander.’
Speciaal energiearmoedeteam
Het energiearmoedeteam bestond uit twee medewerkers en is speciaal voor dit experiment in het leven geroepen om vragen van wijkteams en huishoudens goed en snel te kunnen beantwoorden. ‘Zij stonden klaar voor het team Vroeg Eropaf, medewerkers van onze gemeente, wijkteams en voor inwoners natuurlijk,’ aldus Lauriks. ‘Het team besprak met hen hoe ze afsluiting konden voorkomen en verleende na contact nog 4 weken extra uitstel voordat er daadwerkelijk tot afsluiting werd overgegaan. Hierdoor was er de mogelijkheid om snel een nieuwe leverancier te regelen en eventueel verdere hulp in te schakelen.’
Gegevens delen is nodig
In het vergelijkbare experiment in Amsterdam zijn gegevens van inwoners waarbij afsluiting dreigde met de gemeente gedeeld. Zo konden medewerkers van de gemeente op huisbezoek gaan. In Arnhem kon dat niet, omdat de sociale wetgeving en de energiewet nog onvoldoende op elkaar zijn afgestemd en het door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) niet mogelijk is om alle noodzakelijke data uit te wisselen. Dit staat volgens de gemeente structurele oplossingen in de weg.
‘Tot nu toe is 26 procent van de mensen opnieuw aangemeld bij een energieleverancier. In het eerste experiment in Amsterdam – waarin wél gegevens zijn gedeeld – was dit resultaat 52 procent. Dit kwam doordat de gemeente actief langs kon gaan bij inwoners en hulp aan kon bieden. In ons experiment konden geen gegevens worden gedeeld en moest een inwoner zelf actie ondernemen. Liander mag niet rechtstreeks met ons delen wie van onze inwoners zo in de problemen zitten dat ze hun energie niet meer kunnen betalen. Wij zullen samen met de gemeente Amsterdam en Liander het signaal blijven afgeven dat gegevens delen voor dit doel écht nodig is.’
‘Wrang’
Er moet dus eigenlijk een wijziging komen in de wetgeving. Lauriks: ‘Mooi dat we zien dat met deze samenwerking afsluitingen kunnen voorkomen. Daarom gaan we er ook mee door. Maar het is wel wrang om te constateren dat we nog effectiever en sneller hadden kunnen helpen als de energiewetgeving en sociale wetgeving beter op elkaar waren afgestemd. Daarmee voorkom je afsluitingen nog beter voor iedereen, ook buiten Arnhem, en kan deze mooie samenwerking een voorbeeld zijn voor heel Nederland.’
Samenwerken met deurwaarders
Ondanks het succes van de proef zijn er ook inwoners van wie hun betalingsachterstand bij een deurwaarder terecht kwam, waardoor mogelijk alsnog afsluiting wacht. De netbeheerder en de gemeente willen daarom intensiever samenwerken met deurwaarders. De gemeente is van plan om in gesprek te gaan met de deurwaarder die de zaken behandelt. ‘De deurwaarder gaat in persoon langs bij inwoners en kan hen daarbij wijzen op hulp. Vervolgens kunnen zij samen contact opnemen met team Vroeg Eropaf voor hulp. Komt het tot een schuldregeling, dan kunnen ook de gemaakte kosten door Liander daarin worden meegenomen.’
Vroegsignalering
Daarnaast wil Arnhem ook onderzoeken of het mogelijk is iemand van het vroegsignaleringsteam mee te sturen met het eerste bezoek van een monteur van de netbeheerder in het geval van een achterstallige betaling. ‘Dit vraagt nog onderzoek om na te gaan of dit juridisch niet alsnog valt onder het delen van gegevens,’ aldus wethouder Lauriks. ‘Ook een samenwerking tussen de deurwaarder en het vroegsignaleringsteam voor de zaken namens Liander, staat op de agenda. Net als gezamenlijke controle of huisbezoeken van de netbeheerder en het team.’
‘Blijf proberen om afsluiting te voorkomen’
Terugkijkend op de proef heeft de Arnhemse wethouder nog wel een advies voor andere gemeenten: ‘Wees je ervan bewust dat inwoners door stress niet altijd gelijk openstaan voor hulp. Mensen ondervinden veel stress van openstaande rekeningen, waardoor zij niet altijd in staat zijn om op een goede manier beslissingen te nemen.’ Dat betekent volgens hem dat wanneer een inwoner niet reageert of geen actie onderneemt, dit niet direct wil zeggen dat het deze persoon niet interesseert. ‘Mijn boodschap luidt daarom: doe tot aan de laatste poging alles wat je kunt om afsluiting te voorkomen. Ook al heeft de inwoner tot op dat moment geen hulp geaccepteerd.’
Geef een reactie