De maatregelen om de hardnekkige problemen in de jeugdzorg aan te pakken, zijn noodzakelijk maar onvoldoende. Ook moeten er nieuwe afspraken komen over het budget, omdat grote ingeboekte bezuinigingen niet haalbaar zijn en voor ‘een kramp’ zorgen in de sector. Dat concludeert een commissie die de uitvoering van de Hervormingsagenda Jeugd onderzocht.
De onafhankelijke deskundigencommissie Van Ark presenteerde donderdag haar adviesrapport Groeipijn over de Hervormingsagenda Jeugd. Het kabinet, gemeenten, aanbieders van jeugdzorg en jeugdhulpverleners sloten na moeizaam overleg in 2023 een akkoord over de veranderingen in jeugdzorg. Deze zijn vastgelegd in de hervormingsagenda.
De jeugdzorg kampt al jaren met een krap budget, bezuinigingen, personeelstekorten en lange wachtlijsten, ook door een toenemende vraag. Eén op de 7 kinderen krijgt jeugdzorg en juist de meest kwetsbare jeugdigen moeten soms lang wachten op passende hulp.
Tekort
Sinds gemeenten verantwoordelijk werden voor de jeugdzorg, in 2015, zijn de kosten meer dan verdubbeld. In 2023 en 2024 gaapte er een tekort van bijna 1,5 miljard euro. De commissie vindt dat het Rijk en gemeenten dit samen moeten opvangen. De ingeboekte bezuiniging van 1 miljard euro vanaf 2026 is volgens commissievoorzitter Van Ark niet haalbaar, en deze doelstelling overheerst de breed gedeelde wens om de sector inhoudelijk te verbeteren.
Het advies pleit voor een overgangsperiode van de budgettering tussen 2025 en 2028. ‘De kramp moet eraf, maar de druk moet erop blijven om jongeren beter te kunnen helpen,’ zei Van Ark. Staatssecretaris Karremans (Jeugd) noemde in een reactie de financiën in de jeugdzorg ‘een uitdaging die we niet uit de weg gaan’.
Meer rijksgeld
Volgens de VNG bevestigt het rapport dat gemeenten onvoldoende gecompenseerd worden. ‘Tegelijkertijd doet het pijn dat de commissie oordeelt dat gemeenten 50 procent van de tekorten in 2023 en 2024 zelf moeten dragen en dat dit ook doorwerkt in de komende jaren. Dat vinden we dit een moeilijk te begrijpen boodschap.’
De VNG wil meer geld van het Rijk en verwacht dat het kabinet de extra financiering van de jeugdhulp verwerkt in de Voorjaarsnota. ‘Temeer omdat het kabinet eerder heeft aangegeven dat het niet de vraag is óf, maar hoé de disbalans in ambities, taken en middelen voor de jeugdzorg in de Voorjaarsnota wordt verwerkt. In het overhedenoverleg van 11 maart verwachten we hierover de bevestiging van het kabinet.’
Laagdrempelig ontmoeten
De commissie stelt ook dat meer moet worden gekeken naar de oorzaken van de stijgende vraag naar jeugdhulp. Problemen in gezinnen, zoals armoede, vechtscheidingen, schulden en verslavingen, leiden tot meer vraag naar jeugdzorg.
Maar er is ook meer problematiek door stress en druk die jongeren ervaren door sociale media en school. Daarom moet meer worden gekeken naar het gezin, de school en de samenleving. De commissie pleit voor laagdrempelige ontmoetingsplekken in alle gemeenten als basisvoorziening van jeugdzorg.
Jeugdbranches
De Branches Gespecialiseerde Zorg voor Jeugd (BGZJ) onderschrijven de conclusies van de deskundigencommissie. De jeugdbranches vinden het goed dat het rapport aandacht vraagt voor meer vaart en regie in de uitvoering van de Hervormingsagenda. De branches roepen het kabinet op ‘om spoedig opvolging te geven aan de inhoudelijke en financiële adviezen van de commissie’.
Geef een reactie