Alle jeugdzorg zal door gemeenten worden georganiseerd. Wat zijn de valkuilen en wat bepaalt het succes? Denk mee over deze belangrijke taak.
– COLUMN – Robert Vos
De komst van
het centrum voor jeugd en gezin (CJG) zal na de zomer de fysieke
verandering van de decentralisatie van taken rondom de jeugdzorg betekenen. Het
CJG moet ervoor zorgen dat specialisten van diverse achtergrond met elkaar in
contact komen. Niet alleen via het digitale kanaal door middel van het digitale
dossier, maar door ze ook daadwerkelijk onder één dak te huisvesten.
Wat zijn
daarvan de gevolgen voor de rol van de gemeente en op welke manier kan de
gemeente anders handelen dan voorheen? Iedereen is welkom hierover mee te denken, bij voorkeur binnen de LinkedIn groep van de virtuele gemeente Steebeek.
Ruim een week
geleden hebben we met een groep mensen uit overheidsland een simulatie gedaan.
Iedere deelnemer kreeg daarbij een duidelijk rol, een taak en een zelfstandig
geformuleerd leerdoel. Wat daarvan het doel was? Op een andere manier tegen
dezelfde zaken aankijken.
Centrum voor Jeugd en Gezin
Een beleidsmedewerker als basisschooldirecteur
en een gemeentesecretaris als coördinator van het CJG. Een nieuwe rol met een
nieuwe kijk op de zaak en andere belangen om na te streven. Het zorgt er ook
voor dat soms zelfs pijnlijk duidelijk naar voren komt dat het alleen maar
een succes kan zijn als er niet alleen een intentie wordt uitgesproken om meer
en beter te communiceren, maar als er ook daadwerkelijk naar wordt gehandeld.
Want wat gaat het centrum anders doen dan voorheen? Is het echt voldoende om alle
partijen gezamenlijk te huisvesten of heeft de gemeente weer een stok om mee te
slaan nodig?
De simulatie is
opgedeeld in drie onderdelen, te weten onderwijs, regie en openbare orde. Beide
virtuele gemeenten, zowel Voortwaerts als Steebeek, hebben te kampen met hoge
schooluitval en alle gevolgen daarvan. Het doel van de middag was om voor de
drie onderdelen een doelstelling te bepalen en daar praktische stappen aan toe
te voegen. Tenslotte moesten de plannen samen worden gevoegd.
Echt
goede en functionele samenwerking tussen partijen en overleg tussen collega's
uit het veld lijkt heel vanzelfsprekend, maar in de praktijk is het zeldzaam.
Het eigen belang ondergeschikt maken aan het algemeen belang was dan ook één
van de belangrijkste doelen van de regiegroep.
Leider
“Zorg ervoor dat er een
leider is, iemand die het heilige vuur altijd blijft verspreiden en mensen
scherp en gemotiveerd houdt”, was de opdracht. Dat is namelijk iets waar het op dit moment
onder andere aan ontbreekt. Er is geen duidelijke machtsstructuur, niemand is
écht de baas en iemand zal de leiding moeten nemen.
Daarnaast is de bijdrage
van “amateurs” door de professionalisering helemaal ondergesneeuwd.
Mensen op de sportclub zijn geen professional, maar kunnen echt wel constateren
of het goed of slecht gaat met een kind als hij of zij een paar keer per week
op de club komt.
Gebruik maken van sociale netwerken en er vervolgens ook wat
mee doen kan voor veel relevante gegevens zorgen, ook al zullen er altijd
professionals zijn die zeggen dat dit wordt overschat.
De onderwijs groep kwam
met een plan voor een “warme overdracht” tussen onderwijsinstellingen. De stap
van peuterschool naar basisschool en vervolgens naar het middelbaar onderwijs.
Op dit moment gaat juist op die punten veel kostbare informatie verloren en dat
gaat uiteindelijk ten koste van de effectiviteit van jeugdzorg.
Mandaat
De groep die openbare
orde als onderwerp had, zag als belangrijkste resultaat een herdefiniëring van het
doel: het aanspreken van jongeren op eigen interesses en enthousiasme. De gemeente
kan grenzen stellen en een soort super casemanager instellen met een mandaat en
de steun om door te pakken.
Belangrijkste conclusie? Zet
mensen uit diverse disciplines bij elkaar, geef ze een doel en een andere
discipline. Het veranderd het perspectief, verlost mensen van belemmeringen,
heeft een positief effect op de creativiteit en stel mensen in staat meer
integraal te denken. Ik kan het iedereen aanraden! Nu is het aan ons al
trainees de taak om zaken te verbinden en met een plan van aanpak te komen.
Een
lastige, maar uitdagende opdracht die na de zomer meer en meer vorm zal
krijgen. Hopelijk met jullie hulp.
Goed artikel Robert! Met ons experiment zullen we laten zien dat het ook anders kan.
@Frans Eens! Hulpverleners zelf zouden veel meer betrokken moeten zijn bij het meebeslissen over jeugdzorg. Zij ervaren immers van dichtbij wat wel en niet werkt. Ik zou zeggen blok alvast 30 september in je agenda en laat samen met ons zien dat het beter kan 😉
Het centrum Jeugd en Gezin kan volgens mij met succes de taken van bureau Jeugdzorg overnemen. Het is zelfs een uitgelezen kans om af te rekenen met veel bureaucratie zoals die is ontstaan rondom de indicatiestelling, wat zowel bij werkers als bij cli?nten enorm frustreert. Dat kan simpeler en veel goedkoper.
Maar dan is het wel nodig dat mensen uit het vak (lees: hulpverleners) gaan meebeslissen over hoe de jeugdzorg het meest effectief kan worden ingericht. Zij kennen de frustraties, van henzef maar ook van de ouders en organisaties die er mee te maken hebben. Ik zou ook cli?ntenorganisaties advies vragen.
Mijn vrees is dat als beleidsfunctionarissen het gaan bedenken dat het nog meer van hetzelfde wordt. Als illustratie het geval waarin er te veel hulpverleners in een gezin aan het werk zijn met ieder hun eigen doel. Wat was de oplossing vanuit het Centrum: Nog iemand aanstellen die de boel moet co?rdineren. Dus nog meer mensen en nog meer overleg.
Zo komen we er dus niet!