Ongeveer een derde van alle Nederlanders neemt als mantelzorger de zorg voor naasten op zich. Gemeenten krijgen budget voor waardering van deze groep en mogen dat naar eigen inzicht besteden. Wat gebeurt er op het gebied van mantelzorgwaardering?
Volgens het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) gaf ongeveer 32 procent van de bevolking (ouder dan zestien jaar) in 2016 mantelzorg. Het waarderen van deze groep kent meerdere effecten. Op de eerste plaats betekent het erkenning voor de bijdrage aan de participatiesamenleving en kan een steuntje in de rug zijn voor het volhouden van de zorgtaken. Daarnaast biedt mantelzorgwaardering ook zicht op het aantal mantelzorgers in de gemeente en geeft het inzicht in de behoefte aan ondersteuning en het voorkomen van overbelasting, zo wordt uitgelegd in de handreiking ‘Waardering mantelzorg door gemeenten’ van belangenbehartiger Mezzo. Hierin staan veel handige tips en adviezen voor het opstellen van beleid voor mantelzorgwaardering.
Geldbedrag
Het budget dat gemeenten krijgen, mag naar eigen inzicht worden besteed. Zo stelt de gemeente Alphen aan de Rijn bijvoorbeeld een geldbedrag van tweehonderd euro beschikbaar. Inwoners kunnen tot oktober een ‘mantelzorgcompliment’ aanvragen voor wie een zieke, gehandicapte of hulpbehoevende naaste verzorgt. Na toekenning en verzilvering (door de mantelzorger) krijgt diegene op tien november, de Dag van de Mantelzorg 2018, het bedrag gestort. Inmiddels zijn er al 493 complimenten toegekend.
Pluim
‘Mantelzorgers zijn onmisbaar in de samenleving,’volgens de gemeente Barendrecht. Daarom geeft ze dit jaar alle mantelzorgers een eenmalig geldbedrag van 150 euro. ‘Een blijk van waardering voor de langdurige en intensieve zorg die zij geven aan één of meerdere inwoners van Barendrecht.’ Deze ‘Pluim voor Mantelzorgers’ moet door de verzorgende én de zorgontvanger gezamenlijk worden aangevraagd. De pluim is bedoeld voor wie zonder betaling meer dan acht uur per week en minimaal drie maanden achtereen een andere inwoner verzorgt die lichamelijk of verstandelijk beperkt, chronisch of psychisch ziek of verslaafd is en zonder de mantelzorg méér professionele zorg nodig zou hebben.
Keuzemodel
Naast een geldbedrag zijn er meerdere opties voor de waardering. Jaike Prins, beleidsadviseur Bestuursdienst Ommen, deed samen met Mezzo onderzoek naar de wensen en behoeften van mantelzorgers hiervoor in de gemeenten Ommen en Hardenberg. ‘Uit het onderzoek bleek dat een keuzemodel het meest passend is om echt aan te sluiten bij de wensen van individuele mantelzorgers. Dan kunnen zij bijvoorbeeld kiezen tussen een geldbedrag, een etentje, een theatervoorstelling of een bioscoopbon voor jonge mantelzorgers. Hoe dat verder vormgegeven gaat worden, moet wel nog worden bepaald.’
Ondersteuning
Ook ondersteuning is een mogelijkheid. Denk aan (korting op) hulp bij het huishouden, een cursus, hulp bij klusjes of een parkeervergunning. Of een combinatie van deze verschillende manieren van waardering. De gemeente Renkum biedt bijvoorbeeld een financiële tegemoetkoming van 150 euro of een waardebon die recht geeft op tien uur huishoudelijke hulp. En Zeist heeft, naast een tegoedbon die besteed kan worden aan veel verschillende activiteiten of producten, een deel van het budget gebruikt om een extra mantelzorgconsulent in te zetten. Maar wie liever het geld heeft, kan ervoor kiezen dit bedrag te laten storten.
Mijn gemente biedt geen mogelijkheid om te kiezen voor geld. Wel zijn er kortingen op uitjes e.d. Maar een mantelzorger die geen auto heeft, zelf ook ziek is of onder minima valt heeft pech. Die kan er niets mee.
Stichtse Vecht geeft ook dit jaar, vanaf 2015, een VVV-card van 200 euro. M.a.w. het ontvangen budget van de Overheid wordt volkomen besteed aan Mantelzorgers.