In de gemeentelijke plannen voor het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) zijn er verschillen als het gaat om de inzet van sport en bewegen. Gemeenten koppelen het veelal aan een gezonde leefstijl en vitaal ouder worden, en minder aan terugdringing van gezondheidsachterstanden en versterking van de mentale gezondheid.
Dat blijkt uit een analyse van de gemeentelijke plannen door het Mulier Instituut. Ze namen hiervoor de plannen van van 334 van de 342 gemeenten onder de loep en organiseerden een verdiepende analyse in 30 gemeenten over de inzet van sport en bewegen.
Het overkoepelende doel van het GALA is een gezonde generatie in 2040 door sport, voeding en bewegen. Er zijn 6 doelen opgenomen om dit te bereiken. Dat zijn: het terugdringen van gezondheidsverschillen, een gezonde fysieke leefomgeving, het versterken van de sociale basis, een gezonde leefstijl, versterken van de mentale gezondheid en vitaal ouder worden. Om in aanmerking te komen voor financiële middelen (Brede SPUK), kregen gemeenten de opdracht een integraal plan van aanpak te maken.
Meest genoemd: ‘Gezonde leefstijl’
Uit de analyse van het Mulier Instituut blijkt onder meer dat de rol die sport en bewegen speelt in de plannen verschilt. Sommige gemeenten koppelen dit bijvoorbeeld aan diverse thema’s en beschrijven hun inzet concreet, andere gemeenten doen dat minder.
De onderzoekers bekeken hiervoor alle gemeentelijke plannen van aanpak en peilden aan welke GALA-doelen de gemeenten sport en bewegen koppelden. De meeste gemeenten zetten met hun plan in op een gezonde leefstijl (84 procent van de gemeenten) en vitaal ouder worden (75 procent). Veel minder is sport en bewegen bijvoorbeeld gekoppeld aan het terugdringen van gezondheidsachterstanden (34 procent) en het versterken van de mentale gezondheid (38 procent).
Weinig samenwerking met doelgroep
De gemeentelijke plannen voor de 6 doelen richten zich vaak op een specifieke doelgroep. Denk bijvoorbeeld aan inwoners met overgewicht (voor gezonde leefstijl) en inwoners met psychosociale problemen (mentale gezondheid). In het bijzonder stellen gemeenten ouderen vaak als doelgroep, aldus de onderzoekers.
Toch staat er weinig over de samenwerking met deze doelgroepen in de gemeentelijke plannen. Slechts in een paar gevallen wordt het stimuleren van inwonersinitiatieven genoemd. Het zou goed zijn om de mensen die het betreft te betrekken en te stimuleren bij de uitvoering van de plannen, aldus het Mulier Instituut. Bijvoorbeeld op het moment dat het aanbod wordt ontwikkeld of geïmplementeerd.
Verbind beleidsterreinen
Het instituut doet ook andere aanbevelingen, zoals het beter met elkaar verbinden van beleidsplannen van verschillende domeinen. De plannen die gemeenten beschrijven, raken namelijk vaak meerdere beleidsterreinen zoals sport, gezondheid, welzijn en ruimtelijke ordening. Hierbij is een rol weggelegd voor een coördinator sport en preventie, zowel bij plannen als bij de integrale uitvoering. Deze persoon brengt de gemeentelijke domeinen bij elkaar, maar geeft ook de lokale samenwerking vorm. Zo kan de coördinator bijdragen aan een goede overlegstructuur met onder meer hulpverleners, buurtsportcoaches en sportverenigingen.
Uitwisseling kennis
Daarnaast krijgen gemeenten die sport en bewegen nog wat beperkter koppelen aan GALA-doelen het advies om niet het wiel opnieuw uit te vinden. Volgens het instituut zijn er inmiddels genoeg goede, concrete voorbeelden voor een bredere aanpak. Gemeenten kunnen elkaar hiermee informeren en inspireren.
Geef een reactie