“Het is vooral een taak voor de gemeenten geworden”, ziet Peter Rensen. Uit zijn internationale vergelijkende studie blijkt dat Nederland deels goed werk levert, maar ook zeker nog wat te leren heeft over de hulp aan zwerfjongeren.
Nu steeds meer taken bij de Wmo zijn ondergebracht, is dit volgens Rensen (van kenniscentrum MOVISIE) vooral een opdracht voor gemeenten geworden. Kunnen ze beter werk leveren? Ja, volgens de socioloog. Het goede voorbeeld: Engeland, waar ze eerst aan het werk gaan met de materiële problemen van thuisloze jongeren.
Praktisch
“In Nederland bestaat het idee dat zwerfjongeren veel en moeilijke problemen hebben, maar dat is vaak niet het geval. Jongeren vragen meestal om vrij eenvoudige antwoorden op praktische vragen.” Door meteen naar onderliggende, meervoudige problemen te zoeken, ontstaat bij een deel van de jongeren juist deze problematiek. En dat erg progressief. “Stel je bent 18 jaar, je komt uit een moeilijke gezinssituatie, je staat op straat en je gaat de molen van indicaties in zonder dat aan huisvesting wordt gewerkt”, illustreert Rensen. “Dan verergert je situatie heel snel.”
Rensen benadrukt dat gemeenten en hulpverleners het goed bedoelen, maar bij vroege interventie in de eerste plaats oog moeten hebben voor materiële zaken. Dat en het winnen van vertrouwen moet de basis vormen. En het begint bij een loket voor deze groep jongeren, bij voorkeur in een Centrum voor Jeugd en Gezin.
De dakloze komt bij dat loket aan en kan na een goede risicoanalyse waarbij aandacht is voor huisvestingsproblemen worden doorverwezen naar voorzieningen. De nadruk moet liggen op preventie, volgens het rapport: ‘Vroeg en tijdig ingrijpen. Voorkomen van dakloosheid bij jongeren’.
Crisisopvang
Hoe? Begin te bouwen aan een netwerk van vrijwilligers die kinderen een time-out willen bieden door opvang tijdens een crisissituatie , zoals dat gebeurt in Engeland. “Het begint bij een adres”, stelt Rensen. “In Nederland worden ze behandeld als mensen met psychische problemen, wat ook het geval kan zijn, maar het zijn in de eerste plaats zwerfjongeren. Ze staan alleen. Op straat. Ze gaan van adres naar adres. Om dan de hulp te krijgen die je nodig hebt, is lastig voor de jongeren en de hulpverlener, die de jongeren steeds kwijtraakt.”
In Engeland wordt via een vrij eenvoudige checklist bepaald of iemand het risico loopt dakloos te worden, rond te gaan zwerven. Als dat zo is, wordt de jongere twee weken lang bij een gezin geplaatst. “Uit ons onderzoek blijkt dat ze aan de lopende band weglopen en dan vaak in contact komen met de politie, die ze meestal weer terugstuurt naar huis, naar de situatie waar ze juist voor weglopen. Dit terwijl ze begeleid moeten worden naar bijvoorbeeld een Centrum voor Jeugd en Gezin. Daar kunnen ze bepalen hoe de jongere het beste kan worden geholpen.”
Stedelijk Kompas
Een goede ontwikkeling is volgens Rensen het Stedelijk Kompas, een plan van aanpak om zwerfjongeren individueel te begeleiden en niet uit het oog te verliezen. Dat kan een goede aanvulling zijn op de vroege preventie. “Bij volwassen zwervers heeft deze aanpak al geleid tot minder daklozen op straat in de grote steden. Ook hierbij kan de gemeente het voortouw nemen.”
Niet alleen de politie krijgt signalen dat het fout gaat. Ook bij het loket voor schuldhulpverlening is het vaak duidelijk dat een jongere dreigt af te glijden naar de straat, of bijvoorbeeld op scholen. Van professionals kan je verwachten dat zij melding maken van hun vermoedens en dat bij voorkeur dus bij dat loket voor deze groep jongeren. Voor twijfels over seksueel misbruik, bijvoorbeeld, bestaat ook voor burgers een meldplicht.
Brug
“Het zou mooi zijn als de burgemeester een brug slaat tussen alle betrokken partijen”, beaamt Rensen. “Tussen de plekken waar jongeren signalen afgeven dat het fout gaat, het loket en de voorzieningen die jongeren kunnen helpen. Minder zwerfjongeren betekent ook meer veiligheid op straat, want een deel van de jongeren komt in het criminele circuit terecht. Dat raakt ook aan het terrein van overlast, waar de burgemeester een verantwoordelijkheid in heeft. En de zwerfjongeren zien dat de hoogste vertegenwoordiger van de stad zich voor hen inzet. Een win-win situatie.”
Vandaag presenteert MOVISIE zijn rapport over het voorkomen van dakloosheid bij jongeren.
Geef een reactie