Gemeenten zijn ‘naar huidig inzicht voldoende gecompenseerd’ voor het Wmo-abonnementstarief. En de maatregel ‘kan en mag er niet toe leiden dat mensen die daarop zijn aangewezen niet of in onvoldoende mate ondersteuning krijgen’.
Dat schrijft minister De Jonge van Volksgezondheid in antwoord op Kamervragen over het dit jaar ingevoerde abonnementstarief voor de Wmo, in plaats van de eigen bijdrage. Wie gebruikmaakt van de wettelijke voorzieningen betaalt daarvoor sinds 1 januari 17,50 euro per vier weken. De maatregel werd eind vorig jaar vrij plotseling bekendgemaakt tegen de zin van gemeenten. Zij vrezen vooral een grotere toeloop en hogere kosten.
Vinger aan de pols
‘Het aantal mensen dat als gevolg hiervan een beroep zal doen op Wmo-voorzieningen zal hierdoor naar verwachting inderdaad toenemen,’ erkent De Jonge. Maar, voegt hij toe: ‘Gemeenten zijn naar huidig inzicht voldoende gecompenseerd voor het abonnementstarief én de daarbij verwachte toestroom naar voorzieningen.’ Daarbij wordt samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten de vinger aan de pols gehouden, aldus de bewindsman.
Wettelijke verplichting
Aan de andere kant zouden lage inkomens juist de dupe worden van het abonnement. Zij hoefden vaak niets te betalen voor de voorzieningen. Gemeenten zijn daarin vrij, maar de vrees bestaat dat ze ook deze armere groep een rekening zullen presenteren. De Jonge tracht deze zorg weg te nemen door simpel te verwijzen naar de wettelijke verplichting. Indien nodig ‘moet de gemeente een bijdrage aan de ondersteuning leveren die als passend kan worden aangemerkt in de betreffende situatie’.
De minister is vergeten dat de compensatie voor de nieuwe regeling uitsluitend gericht is op het verlies aan inkomsten uit de eigen bijdrage. Waar hij op baseert dat gemeente toereikend zijn gecompenseerd is mij een raadsel. Had hem gesierd als hij een paar maanden had gewacht om de eerste effecten van de aanzuigende werking te zien. De aanzuigende werking zal wel degelijk leiden tot een verschraling van de zorg.
Niet voor niets was de VNG en de Raad van State het niet eens met het wetsvoorstel.
Indien nodig ‘moet de gemeente een bijdrage aan de ondersteuning leveren die als passend kan worden aangemerkt in de betreffende situatie’.
Maar nu de praktijk.
Hoe moet een bewoner de onwillige gemeente daartoe dwingen? De ombudsman zou moeten helpen. Maar wat dan als die niet helpt? Juist, dan moet die bewoner een klacht indienen bij diezelfde ombudsman. En krijgt met een beetje pech jarenlang niet de goede hulpmiddelen. En wie kan dan nog helpen?
Als je geen onafhankelijke cliëntondersteuners krijgt, maar afhankelijke werknemers die de WMO niet voor het hoofd willen stoten. Wat dan?
Als je alleen met veel moeite kunt praten en je daardoor altijd boos klinkt. Als daardoor niemand je wil helpen? Gelden de wetten dan echt?
Als je een wat onbekendere ziekte hebt (die de GGD ook niet wenst te kennen) en de gemeente neemt die progressieve ziekte al jaren niet serieus, wie kan dan helpen?
Als de bewoner dan een schadevergoeding kan aanvragen en daar niet eens respons op krijgt? Als aanvragen jaren mogen duren? Als regels niet lijken te gelden voor bewoners?
Wie kan de gewone bewoners garanderen dat ze geholpen worden als ze niet mobiel zijn en niet naar buiten kunnen?
Wie gaat de mensen die door de gaten vallen nu eens niet alleen vertellen waar ze recht op hebben,
maar het ook afdwingen voor ze?
De garantie dat de gemeente ons “moet” helpen is niets waard momenteel.
De wetten en regels zijn behoorlijk goed, maar het uitvoeren gebeurd niet altijd. Wie helpt die slachtoffers? Als de ombudsman niets anders doet dan de gemeente steunen?
Het lijkt mij logisch dat de armere bevolking zich zorgen maakt dat ze de rekening gepresenteerd krijgen. Dat is nu eenmaal wat de praktijk aangeeft.