Sinds begin deze maand kunnen gemeenten lachgas aanpakken met boetes voor ‘openlijk drugsgebruik’. Daar komt later dit jaar een tweede verbodsgrond bij, waar een meerderheid van de lokale overheden zich onlangs voor uitsprak.
Veel gemeenten hebben het bezit of gebruik van lachgas al verboden in de openbare ruimte, maar de juridische basis daaronder zou veelal wankel zijn. Daardoor valt in de praktijk weinig te handhaven. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelde een oplossing voor, maar die bleek tijdens de algemene ledenvergadering in juni niet genoeg steun te krijgen. De gemeente Rotterdam diende een motie in voor een alternatieve aanpak, waar een nipte meerderheid zich achter schaarde.
Steun van het OM
De VNG meldde vrijdag dat zowel haar eigen voorstel als de Rotterdamse variant steun krijgt van het Openbaar Ministerie (OM). Voor overtreding van het eerste verbod kunnen sinds deze maand al strafbeschikkingen oftewel boetes worden opgelegd. Juridisch gezien gaat het hier om een verruiming van de bestaande plaatselijke verbodsgrond voor het gebruik van drugs in het openbaar. Maar omdat lachgas niet in de Opiumwet staat vermeld, betreft het hier een bijzondere uitbreiding, namelijk met ‘daarop gelijkende waar’.
Rotterdam bleek hierin geen vertrouwen te hebben, omdat het ‘juridisch kwetsbaar’ zou zijn. ‘Bovendien heeft niet elke gemeente het gebruik van drugs – om moverende redenen – strafbaar gesteld in de gemeente,’ lichtte de Maasstad haar bedenkingen toe. Die gemeenten zonder een breder drugsverbod zouden dan ook het lachgasverbod niet van stal kunnen halen. De ‘model-APV’ van de VNG wordt weliswaar vaak letterlijk overgenomen, maar iedere gemeente kiest uiteindelijk zelf wat wel en niet in de plaatselijke regelgeving komt.
Bewijsproblemen
Rotterdam zit meer op het spoor van overlast door lachgasgebruik: alleen bij zulke hinder zou het gebruik van het middel verboden moeten zijn. ‘Een algemeen, voor de gehele gemeente geldend gebruiksverbod stuit op belangrijke juridische bezwaren en is vanuit oogpunt van proportionaliteit ook niet te verdedigen,’ aldus de toelichting bij het voorgestelde artikel dat óók in de model-APV wordt opgenomen. ‘Hiermee geven we uitvoering aan de motie van de gemeente Rotterdam.’
Nieuw is deze tweede aanpak niet, aldus de VNG: een eerdere poging tot zo’n verbod strandde ‘vanwege mogelijke bewijsproblemen’. Na de algemene ledenvergadering ging de vereniging echter opnieuw in conclaaf hierover met het OM. Daarbij bleek dat justitie ‘alsnog mogelijkheden ziet om het specifieke lachgasverbod met een feitcode te ondersteunen’. Die formaliteit is naar verwachting in november gereed: dan pas zijn er echt twee wegen die naar een handhaafbaar lachgasverbod moeten leiden.
De Belgische gemeente Gent gaat lawaai makende motorvoertuigen aanpakken. De zgn, knalpotterreur, waardoor soms hele woonwijken in hun slaap worden opgeschrikt. In de APV komt een artikel dat zo’n herriebak staande wordt gehouden, niet meer verder mag rijden en wordt afgesleept. Hij wordt voor 72 uur vastgehouden en gaat terug als de boete voor overschrijden van het aantal decibels èn de afsleepboete zijn voldaan. Daarna moet het voertuig worden getoond op het politiebureau, voorzien van het originele uitlaatsysteem. Grandioze actie die hier navolging verdient. Zijn ze in Rotterdam meteen van veel herriepatsers af.