Een belangrijke ontwikkeling in de positie van burgemeesters is hun toegenomen rol in het veiligheidsdomein. Tijdens rampen of crises is de burgemeester een leider. En niet alleen in de klassieke handhaving van de openbare orde, maar de laatste jaren ook steeds meer op het gebied van sociale veiligheid.
Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) voert de regie over het debat over de positie en aanstellingswijze van de burgemeester, en stuurde over de voortgang hiervan een brief naar de Eerste en Tweede Kamer. Uit expertbijeenkomsten komt de toegenomen rol in het veiligheidsdomein naar voren. De burgemeester kan steeds meer ‘achter de voordeur’ kijken en ingrijpen. Bijvoorbeeld een last onder bestuursdwang opleggen aan personen die vanuit hun woning voor overlast zorgen voor omwonenden. Dat stelt volgens BZK hoge eisen aan degene die het ambt van burgemeester bekleedt.
Herkenbaar
De burgemeester is de meest herkenbare en stabiele factor in het lokaal bestuur, vervult meerdere rollen en heeft uitgebreide taken en bevoegdheden. Dat blijkt uit de verschillende onderzoeken en bijeenkomsten van het ministerie van Binnenlandse Zaken komt. Onafhankelijkheid en onpartijdigheid zijn de meest dominante waarden die aan het ambt van burgemeesters worden gekoppeld.
Ook integriteit, bekwaamheid en de verbindende rol naar inwoners van de gemeente worden als belangrijke waarden gezien. Uit publieksonderzoek in opdracht van BZK komt vooral naar voren dat burgemeesters worden gezien als eerlijke bestuurders die weten wat er speelt in de gemeente.
Aanstelling
BZK vroeg de Raad voor het openbaar bestuur om advies over de rol en positie van de burgemeester. Hierin wordt ook ingegaan op de verschillende aanstellingswijzen. Naast de huidige wijze zou in de toekomst benoeming door de gemeenteraad of directe verkiezing door de inwoners een optie zijn. Hoe een burgemeester wordt aangesteld moet voortvloeien uit de rol en positie van de burgemeester ondersteunend aan het ambt, en niet andersom, vindt Plasterk.
In publieksonderzoek heeft BZK gevraagd hoe burgers denken over deze verschillende aanstellingswijzen. Deelnemers konden meerdere voorkeuren opgeven. De helft van de mensen staat positief tegenover een gekozen burgemeester door het volk. De huidige aanstellingswijze wordt door 38 procent als positief ervaren en 34 procent ziet een door de raad benoemde burgemeester wel zitten. Ook blijkt dat mensen grote waarde hechten aan een burgemeester die boven de partijen staat.
Voor of tegen
De conclusie wordt hieruit getrokken dat de helft van de bevolking voor een direct gekozen burgemeester is. Gert Jan Kats, burgemeester van gemeente Zuidplas twittert: “en gelukkig een steeds groter deel wordt wijzer en tegen een direct gekozen burgemeester!” Ook voormalig burgemeester Henk Heijman zegt: “en de helft dus niet!”
Ruud Kooij Fractievoorzitter voor VVD-Liberaal 2000 in de gemeenteraad van Voorst vraagt zich naar aanleiding van de resultaten op Twitter af: Een gekozen burgemeester die boven de partijen staat? Hoe doe je dat? Interessante gedachte of niet?
Geef een reactie