Veiligheidsregio’s kunnen het dragen van mondkapjes lokaal verplichten om te bezien of dat het gedrag van mensen zal beïnvloeden in de strijd tegen het coronavirus. Hoe het juridisch precies zit moet nog blijken, maar Amsterdam en Rotterdam wilden daar niet op wachten.
De regio’s krijgen experimenteerruimte om ervoor te zorgen dat mensen de coronaregels beter naleven. Dat zei voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls deze week na overleg met het RIVM en het kabinet. Zijn boodschap bleek niet aan dovemansoren gericht.
Of er al veiligheidsregio’s staan te trappelen om te experimenteren, wil Bruls niet verklappen. Eerst zullen de regio’s aan bod komen waar het aantal besmettingen sterk oploopt, zegt hij.
Maar het nieuws uit Amsterdam laat daarna niet lang op zich wachten.
We gaan het dragen van een 😷mondkapje vanaf woensdag 5 augustus verplichten in het Wallengebied, in de winkelstraten Kalverstraat/ Nieuwendijk en op de markten op Plein ‘40-’45 en de Albert Cuypstraat. Hou ook met een mondkapje op 1,5 meter afstand. ⤵️ https://t.co/qxXXYSkb5K
— Gemeente Amsterdam (@AmsterdamNL) July 30, 2020
‘De mondkapjesverplichting is een experiment en komt niet in de plaats van de anderhalvemeterregel,’ licht de hoofdstad toe. Wie vanaf woensdag om 9.00 uur in bepaalde delen van Amsterdam geen mondkapje draagt, riskeert een boete van 95 euro, maakt de gemeente een dag voor de maatregel ingaat bekend. De verplichting voor het dragen van een mondkapje voor iedereen van dertien jaar en ouder geldt op vijf drukke plekken in de binnenstad, zoals de Wallen, de Kalverstraat en de Albert Cuypstraat. Het experiment duurt vooralsnog drie tot vier weken. Daarna gaat de gemeente evalueren.
En ook Rotterdam besluit vanaf woensdag aanstaande te gaan experimenteren.
In de winkelgebieden in het centrum, op alle grote markten en in de overdekte winkelcentra Zuidplein en Alexandrium geldt vanaf woensdag 5 augustus een #mondkapjesplicht. Iedereen vanaf 13 jaar dient hier een #mondkapje 😷 te dragen. Meer info ⤵️: https://t.co/JMmvkXraNC
— Rotterdam (@rotterdam) July 30, 2020
Voorwaarden
Het Rijk en de veiligheidsregio’s zoeken nog uit onder welke voorwaarden een burgemeester het dragen van mondkapjes kan voorschrijven. Er worden onder meer afspraken gemaakt over de onderbouwing, de mate waarin de maatregel verplicht kan worden gesteld en over de handhaving op straat. Dat zou enkele dagen in beslag nemen.
‘Burgemeesters mogen niet zomaar zeggen: in mijn regio moet je een mondkapje op,’ aldus een woordvoerder van het Veiligheidsberaad. ‘Ze moeten daar met goede redenen een bepaalde plaats of meer plekken voor aanwijzen. Dan kan het publiek zelf beslissen of ze in die omgeving willen komen.’
Geen landelijke plicht
Het RIVM ziet overigens nog altijd géén wetenschappelijk bewijs om het dragen van niet-medische mondkapjes te verplichten. Het kabinet besloot geen landelijke draagplicht af te kondigen, maar regionaal is er wel ruimte om te experimenteren, meldt minister Van Ark (Medische Zorg). Zo kan worden bekeken ‘of het effectief is en kan de ene regio ook leren van de andere.’
Gedrag beïnvloeden
Van Ark zegt dat het bewaren van anderhalve meter afstand in het sociale leven ‘het meest effectief’ is tegen verspreiding van corona. Volgens haar is het daarom belangrijk nu in te zetten op het beïnvloeden van gedrag, zodat meer mensen zich aan de regels houden.
Dit benadrukt ook minister De Jonge in zijn reactie op het advies van het Outbreak Management Team (OMT). Als het aantal coronapatiënten ‘aanzienlijk stijgt kan het OMT het mondkapjesadvies heroverwegen, schrijft de minister.
Goed gedrag graag
Bruls hamert er verder op dat de regels moeten worden nageleefd. Zoals bij feestjes, borrels of begrafenissen. ‘Daar kunnen wij niet optreden. Als daar veel besmettingen voorkomen, moeten we kijken of we daar niet anders mee kunnen omgaan.’ Hij zegt dat men ‘alles uit de kast moet halen om gedrag weer goed te krijgen’.
Bruls denkt aan publiekscampagnes, maar ook aan het gericht aanspreken van bepaalde doelgroepen zoals jongeren. ‘Het belangrijkste is dat regio’s de ruimte hebben om op te treden.’
Inbreuk
‘Het kan wel zo zijn dat bepaalde regels inbreuk kunnen maken op de vrijheden van mensen,’ zegt Bruls, zoals dat ook met eerdere coronamaatregelen het geval was. Dat leidt dan ook tot discussie. Zo uit Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden, zijn onvrede op Twitter.
Wie heeft de aan niemand verantwoordelijke Hubert Bruls de coronabovenbaas van Nederland gemaakt, met de macht om de Grondwet opzij te zetten? Zijn idee om de Grondwet terzijde te schuiven met experimenten is kwalijk
— Wim Voermans (@wimjmvoermans) July 29, 2020
Niet wettelijk
Wettelijk gezien kunnen en mogen de burgemeesters helemaal geen mondkapjesplicht invoeren in hun stad of regio, meent ook hoogleraar recht en samenleving Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen. Als er op dit moment ergens in Nederland een mondkapjesplicht gaat gelden, houdt dat voor de rechter geen stand, zodat eventuele boetes ook vervallen. Daarvan is Brouwer overtuigd.
Coronawet
Hij stelt dat de speciale coronawet die het kabinet heeft ingediend allereerst door het parlement moet worden goedgekeurd. In die wet is de bevoegdheid tot het voorschrijven van bijvoorbeeld het dragen van mondkapjes opgenomen. Zolang de coronawet er niet is, is er geen wettelijke grondslag voor verplichte kledingvoorschriften. ‘Een mondkapjesplicht kan dus niet tijdelijk geregeld worden in een noodverordening, dat is ongrondwettelijk.’
Dringend advies
De hoogleraar meent dat iedereen zijn verantwoordelijkheid moet nemen en een mondkapje moet dragen in omstandigheden die daarom vragen. ‘Ik vind dat de overheid dat dringende advies zou moeten geven. Overtuig de samenleving van het nut. Dat zorgt voor sociale controle. Dat werkt beter dan een van bovenaf opgelegde plicht.’ Brouwer vermoedt dat het kabinet ook zelf de vingers niet aan dit onderwerp wil branden, voordat de coronawet en daarmee de wettelijke grondslag een feit is.
Verplicht of advies
De autoriteiten zijn de eventuele ‘ongrondwettelijkheid’ momenteel nader aan het verkennen. ‘Dat wordt nu onderzocht en dat heeft ook weer consequenties voor de eventuele handhaving, de boetes zeg maar,’ zegt de woordvoerster van het Veiligheidsberaad. Ook wordt uitgezocht hoe een experiment gemonitord gaat worden: als blijkt dat het niet helpt, worden de pilots weer stilgelegd. ‘De bestaande coronaregels blijven altijd leidend.’
Heniusz says
Het wordt toch hoe langer hoe gekker in dit land. “Experimenten” met mondkapjes die in de open lucht totaal geen bewezen effect hebben, maar dan slechts als instrument om “gedrag te beïnvloeden”, uiteraard allemaal weer gebaseerd op “noodverordeningen” die daar helemaal niet voor zijn bedoeld. Merk wel dat de bangmaak campagne al flink vruchten afwerpt, als een flink aantal bang gemaakten ZELF om een muilkorfje vraagt.
S. van den Hoek says
Het verbaast mij ten zeerste dat gemeenten mogen experimenteren met mondkapjes, iets wat tegen de grondwet indruist. Wat tevens opvalt in de hele Corona kermis, is het feit dat Rutte en de Jonge geen enkele verantwoording nemen. Zij staan voor de tv wel mooi weer te spelen, maar laten de beslissingen aan anderen over. Dit was bij het uitbreken van het Corona virus het geval, toen men de beslissing die men nam liet afhangen van een aantal zogenaamde deskundigen, zodat als er wat fout zou gaan, dezelfde deskundigen verantwoordelijk zijn en zij hun handen in onschuld kunnen wassen. Ook nu met de mondkapjes, zeg maar rustig muilkorven, schuiven zij de verantwoording af naar de veiligheidsregio’s en burgemeesters. Onze zogenaamde zelf benoemde super burgemeester Hubert Bruls heeft van begin af aan de macht naar zich toegetrokken en kenmerkt zich in zijn handelen als super dictator die volledig van god los is. Ook valt wederom de hypocrisie van Femke Halsema op. Zij kon toen het haar uitkwam wel met vele duizenden mensen op de Dam staan, zonder enige tussenafstand, zonder mondkapjes, maar nu mevrouw er zelf geen belang bij heeft staat ze te roepen om mondkapjes. De uitbraak van het Corona virus heeft een aantal van onze regenten in complete idioterie laten uitbarsten en gezond verstand is momenteel bij hen ver te zoeken. Tevens wordt ons ooit mooie Nederland in twee gedeeld. In plaats van nadenkend en rationeel te handelen is meer dan de helft van Nederland compleet gek geworden. Men buitelt over elkaar heen, geeft elkaar anoniem aan als men vind dat men zich niet aan de regels houd. In plaats van dat onze bestuurders, zowel op landelijk als lokaal niveau met verstand en rust hun best doen een eenheid te smeden, geven zij met hun hysterische en soms stalinistische handelen voeding aan deze tweedeling.
L.J.J. van der Zon says
Wie is t.a.v. Mondkapjes (carona) de baas in Nederland , Rutten en consorten of RIVM. Want dat gezwabberde beleid van deze regering ben ik beu.
De Minister en Staatssecretaris van Gezondheid zijn laf. Zij schuiven de verantwoording af naar de inwoners en zonder goedkeuring van de tweede Kamer naar Burgermeesters. Indien het fout gaat kunnen ze hun handen in onschuld wassen. Typisch een Rutten methoden.