Toen in het buurthuis op het eiland Wittenburg in Amsterdam de 17-jarige Mohammed Bouchikhi werd doodgeschoten en omstanders zwaar gewond raakten, ging het publieke debat al snel over de ‘de verharding van de jeugd’. Maar wie verhardt er nu eigenlijk echt?
Twee zwaarbewapende figuren met bivakmutsen op liepen op 26 januari het buurthuis binnen en schoten erop los met hun AK-47’s. Hun doelwit was alleen niet Mohammed. Dat was Gianni L., een 19-jarige jongen. Wat is er aan de hand wanneer een tiener het doelwit is van dergelijk vuurgeweld?
Veel vragen
Daarbij kunnen we onszelf afvragen wat een criminele organisatie bezielt om in een buurthuis prille jeugd en vrijwilligers letterlijk af te knallen. Misschien dienen we ons ook af te vragen wat een amper volwassen jongen gedaan zou moeten hebben om deze represaille over zich af te roepen. Maar wat we onszelf vooral moeten afvragen, is dit: hoe we het als maatschappij zo ver hebben laten komen dat onze jeugd aan ons ontglipt en ontspoort, zodanig dat zij de kogel krijgt.
Structureel mis
De ‘jeugd van tegenwoordig’ lijkt steeds vaker, steeds jonger en steeds sneller te verharden. Sterker nog, kunnen we door die verharding nog wel spreken van jeugd? Als een bijna-twintiger zich kennelijk genoodzaakt voelt zich te mengen in zware, ondermijnende criminaliteit om invulling te geven aan zijn leven – of het nu financieel, sociaal of cultureel is – ziet het ernaar uit dat er iets structureel mis is in een maatschappij.
Meer eisen van overheid
Vergeet niet, aan de frontlijn doen echt wel de buurthuizen en uiteraard ook ouders, vrienden en docenten hun best om zoveel mogelijk begeleiding te geven. Is dat echter genoeg? Mogen we meer van de (lokale) overheid verwachten, al dan niet eisen? En is ‘meer veiligheid’ dan wat er nodig is? Zouden het onderwijs en jeugdwerk misschien wat meer middelen mogen krijgen? In plaats van een lerarentekort en verhuld geweldsoverschot, lijken een onderwijsoverschot en een kansrijke, zichzelf ontplooiende jeugd toch meer te passen bij Nederland.
Serieuze investeringen
Ja, er was een stille tocht. En dat is goed. Maar er is méér nodig. Wij zouden veel meer en veel vaker zélf verantwoordelijkheid moeten nemen, zonder dat we overigens zelf schuldig zijn. Niet alleen stilte houden ter ere van een lokale held – want dat wás Mohammed Bouchikhi – en niet alleen een stembiljet invullen op 21 maart, maar ook, proactief, een sterker geluid laten horen richting de gemeente en overheid, en vragen om serieuze investeringen in het beschermen van onze jongeren en hun onschuld.
Zorgsignalen
Bescherming door zicht op hen én door deze jongeren zicht op een toekomst te bieden. Vooral daar waar jongeren zichzelf uitzichtloos voelen en kwetsbaar worden, is de verleiding door criminaliteit als enige uitweg namelijk groter. Wijkbewoners zoals u en ik zien zulke jongeren. En voor hen moeten we allemaal zorg wíllen dragen, en die zorgsignalen wíllen afgeven naar bestuurders, maar ja…
Who cares?
Boeit me niet, zoals rapper Rambo het verwoordt, en dát is nu juist het probleem. Niet de verharding van de jeugd. Niet de verharding van criminaliteit. Niet de verharding van het publieke debat. Kortom, niet de verharding van de ander, maar van ons allemaal. Een verharding die de wil tot verantwoordelijkheid in de weg lijkt te zitten. Tja, en het mag natuurlijk: niets willen en niets van uw bestuur eisen. Kan gewoon. Wees dan echter niet verrast als straks ook in úw wijk geweldsincidenten voorkomen. Of ‘boeit dat niet’?
Dr. Yarin Eski is als postdoctoraal onderzoeker verbonden aan de Kenniswerkplaats Veiligheid & Veerkracht binnen de afdeling bestuurswetenschap & politicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij doet onder meer onderzoek naar ondermijning van de lokale rechtsorde, kwetsbare jongeren, de wapenhandel en genocide. Hij heeft verder ook onderzoek gedaan naar maritieme veiligheid en havenbeveiliging.
Er zijn 2 grote problemen: De verveling van verwende jongeren, die gewend zijn alles te krijgen wat hun hartje begeert. Dat kweekt een bepaald type volwassenen dat neemt.
Het 2de probleem: Een jongere uit een wat mindere wijk, leert ook lezen. En zodra hij/zij dat kan, leest hij, dat hij kansloos is. Dat hij minder gezond zal zijn, minder oud zal worden, weinig kans heeft op een enigszins leuke baan, meer zal roken, meer zal drinken, en ga zo maar door. En al die dingen worden veroorzaakt door 1 probleem: armoe. En het vastgeroeste idee dat ze die armoe aan zichzelf te danken hebben. Daar komt dan de ongeïnteresseerdheid van “de rest van de mensen” nog bij, die een signaal afgeven dat het ze niets boeit. En de ouders van die jongeren, die dagelijks stress ondervinden van het arm zijn, kunnen (wetenschappelijk bewezen) niet meer logisch denken. Zo ontstaat een vicieuze cirkel, die maar op 1 manier kan worden gebroken: geef ze hun macht over eigen leven terug. Ban de armoe uit, waarna er een basis ontstaat waaruit we verder kunnen. Elke hulpverlening tot die tijd is kansloos.
Ik wil beginnen met het verwijzen naar een reggae tune van Peter Tosh: You can’t blame the youth!!
Wat mij een goede vraag lijkt is: “Wat willen wij voor onze jeugd en hoe kunnen we dat bereiken?”. Als men vermoedt dat er iets structureels mis is in de maatschappij, steek dan geld in onderzoek om erachter te komen wat dat is. Schuif het niet af op de jeugd en haar gedrag. Mbv onderzoek komen we erachter wat er mis is in de maatschappij en wat we van de overheid kunnen eisen aan randvoorwaarden voor de aanpak. Want die kan niks met: “Wij eisen meer!”, Meer WAT? Wij kunnen zelf nadenken en voorstellen doen over welke serieuze investeringen er nodig zijn, na onderzoek. Niet om de jeugd te beschermen maar om de maatschappij en de jeugd op een ander spoor te zetten. Wat er nu gebeurt lijkt erg veel op afdwalen van een vertrouwd pad door veel nieuwe verleidingen. Zorgsignalen afgeven over gedrag dat een gevolg is van maatschappelijke overprikkeling gaat niet tot een goede aanpak leiden. De prikkels die leiden tot dat gedrag dienen aangepakt te worden. Helaas, daar wil geen bestuurder wat aan doen want dan gaat het weer “iets” regenen? Boeit me niet klinkt als: “als jullie mij hier in deze shit willen laten opgroeien, dan doe ik dat toch…”
You can’t blame the youth…
Beste, achter de term “boeit me niet” ligt het begrip onverschilligheid over hetgeen met de ander gebeurt. Die onverschilligheid is weg als het om ons eigen ik gaat. Hoe krijgen we mensen zover dat ze aandacht hebben voor hetgeen de ander bezielt? Voor jongeren kan het hebben van helden helpen. Misschien kunnen rappers helden voor her zijn. Dat is de persoonlijke onverschilligheid.
Naar mijn idee is sprake van een zakelijke onverschilligheid. We zijn onverschillig over de redenen waarom iemand iets wel of niet vindt.
Als rapper Rambo nu eens gezegd had “Boeit me zeer” . Zou dat misschien ook al wat helpen? Rappers zijn de nieuwe helden van deze criminele jeugd, niet meer de voetballers of andere helden. En zeg nou niet dat ik alle rappers de schuld geef van deze criminaliteit hè…..