Foto: ANP MEDIA TV
Van de 496 incidenten met explosies die dit jaar plaatsvonden, was twee derde gericht op woningen, meldt de politie. Samen met onder meer burgemeesters vroegen ze de Tweede Kamer om meer maatregelen om de aanslagen met explosies aan te pakken.
Vorig jaar waren er in totaal 1057 incidenten met explosies, in 2022 ging het nog om 343 voorvallen. Hoewel de aanslagen verhoudingsgewijs het vaakst gebeuren in Amsterdam en Rotterdam, zijn ook huizen in kleinere gemeenten steeds vaker doelwit van aanslagen.
Explosies nemen toe
Ook de Vereniging Nederlandse Gemeenten maakt zich zorgen over het toenemend aantal explosies in woonwijken. Er wordt onder meer gewerkt aan een handreiking om gemeenten ‘op weg te helpen’ als zich een explosie voordoet. In december 2022 werd door de VNG al een brandbrief verstuurd aan de minister van Veiligheid. Gemeenten die vallen onder de politie-eenheid Rotterdam wisselen ervaringen uit over de toename van explosies in de regio, in het zogenoemde ‘Vlaardingenoverleg’.
En zo zijn er meer initiatieven. Maar om het probleem bij de kern aan te pakken, is meer nodig, stellen politie, OM en lokale bestuurders. Zij pleitten donderdag in de Tweede Kamer bij de commissie Justitie en Veiligheid voor een Taskforce met daarin ook partners van buiten het veiligheidsdomein.
Samenwerking
Bij de explosies worden volgens de politie vaak illegaal vuurwerk gebruikt, geplaatst door jongeren die dit voor ‘een habbekrats’ doen voor een opdrachtgever. De gemiddelde leeftijd van de verdachten is 23 jaar, maar het zijn ook jongens van 13 jaar oud. ‘Zeer zorgelijk’, vindt programmamanager High Impact Crime Jos van der Stap.
‘Het gaat om kwetsbare, makkelijk beïnvloedbare jongeren. We moeten ervoor zorgen dat zij zich niet meer lenen voor het vuile werk. Daarom is het tegengaan van zogenoemde jonge aanwas door samenwerking met partners op preventiegebied essentieel.’
Explosies aanpakken
De burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam, Vlaardingen en Vijfheerenlanden deden hun verhaal omdat ze meer geld en mogelijkheden willen om explosies aan te pakken. Maar de oorzaken van de honderden aanslagen die wijken jaarlijks treffen, liggen deels buiten hun invloed.
De Vlaardingse burgemeester Bert Wijbenga wil meer te weten kunnen komen over de doelwitten van aanslagen, maar ziet daarbij regels in de weg staan. ‘Ik kan beter de krant lezen,’ zegt hij. Een wet om meer gegevensdeling mogelijk te maken ligt nu in de Eerste Kamer. ‘Laat ons niet in de steek door die wet niet aan te nemen,’ zegt Ahmed Aboutaleb van Rotterdam. De gemeenten dienden vooraf samen hun standpunten in.
Buiten Nederland
Volgens Aboutaleb ligt een deel van de oplossing buiten Nederland. Opdrachtgevers van explosies ‘zitten in een warm oord langs een zwembad aan een martini te lurken,’ vertelt hij. Tussen die criminelen en de jonge ‘soldaatjes’ die veelal worden opgepakt, zouden wel 10 tussenpersonen zitten. De Rotterdamse burgemeester wil een Europees verbod op de productie van zwaar vuurwerk, en zijn collega’s zijn het daarmee eens. Verder wil Aboutaleb meer samenwerking met landen in Zuid-Amerika om drugshandel aan te pakken.
Zwijgcultuur
Het belang van betere opsporing en vervolging na explosies werd meermaals genoemd. Femke Halsema van Amsterdam vroeg ook om meer actie om te voorkomen dat iemand een bom bij een voordeur legt. Ze spreekt van een toenemende zwijgcultuur: ‘Ik zie dat inwoners van mijn kwetsbaarste wijken zich verder terugtrekken.’ Halsema hoopt dat de extra 300 miljoen die de coalitie aan nationale veiligheid wil besteden in elk geval deels naar de politie gaat om in contact met de buurt te blijven. ‘Onze wijkagenten zijn echt goud waard’.
Signaleringstafels
Sjors Fröhlich van de gemeente Vijfheerenlanden noemde ‘signaleringstafels’ op middelbare scholen waar de politie ook aanschuift. ‘Het geld daarvoor stopt dit jaar’. Ook geeft hij in zijn inbreng aan dat na het sluiten van een woning door een explosie, de vervolgdreiging om die sluiting te verlengen lastig aan te tonen is. En uit ervaring blijkt dat bewoners van gesloten woningen niet altijd beschikken over alternatieve woonruimte. Fröhlich vraagt zich af hoe ver de zorgplicht voor inwoners dan gaat, ‘moet de burgemeester bijvoorbeeld hotelovernachtingen regelen?’
Geef een reactie