Foto: Desiree Meulemans
Burgemeester Peter den Oudsten van Utrecht wil websites en sociale media waarop wordt opgeroepen tot rellen, sneller uit de lucht kunnen nemen. ‘Nu kom je de halve wetgeving, privacy en weet ik wat tegen,’ aldus de burgemeester.
Den Oudsten heeft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid dinsdag gevraagd dit te kunnen versnellen in een overleg over de ongeregeldheden. Hierbij waren ook de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag aanwezig. ‘De overheid zal inzetten op meer mogelijkheden voor digitale opsporing en het stopzetten van dit soort berichten online. Op korte termijn zal de minister hierop terugkomen in een Kamerbrief,’ schrijft Grapperhaus in een bericht over het overleg.
Spoeddebat
‘Sociale media veroorzaken een boel ellende en hoge maatschappelijke kosten’ als ze worden gebruikt om op te roepen tot rellen, zo stelde Den Oudsten dinsdagavond in een spoeddebat met de gemeenteraad van de Domstad. Het Openbaar Ministerie houdt drie vloggers, ‘met soms wel tienduizenden volgers’, verantwoordelijk voor opruiing. Zij zouden op sociale media als Snapchat hebben opgeroepen om te rellen in verschillende wijken van Utrecht. De burgemeester wil voortaan dit soort sites en vlogs zo snel mogelijk uit de lucht kunnen halen.
Rellen
Groepen jongeren gaven gehoor aan de oproep op sociale media. Zij trokken op verschillende avonden rellend door onder meer Kanaleneiland, Ondiep en Overvecht. Ze gooiden stenen naar de politie, pleegden vernielingen en staken zwaar vuurwerk af, 53 jongeren werden gearresteerd. De politie verwacht nog veel meer verdachten aan te houden. De verdachten komen overwegend uit Utrecht en directe omgeving. ‘Zij woonden misschien niet altijd in de wijk, maar wel elders in de stad. Dus het gaat om onze jongeren,’ gaf Den Oudsten aan.
De wijk in
Daarom wil het stadsbestuur de wijken in om met de jongeren en vooral ook hun ouders te gaan praten. ‘Wij gaan ze confronteren met het gedrag en de jongeren een duw in de goede richting geven. Niet met een batterij wetenschappers of jongerenwerkers. Wij moeten zelf de wijk in. Een-op-een gesprekken zonder iemand ertussen.’ De burgemeester wil hiermee met het ‘gezonde verstand’ concluderen of de gemeente iets aan de problemen kan doen of dat ze kansen laat liggen.
De vraag hierbij is of je op basis van een enkele rel wilt overgaan op surveillance van social media.
Want er is ook nog zoiets als het recht op vergadering en betoging. Natuurlijk is geweld niet goed te praten, maar als surveillance op sociale media wordt ingezet is er een risico dat elke oproep tot betoging wordt gezien als een mogelijke rel. Waar trek je dan nog de lijn?
Werden er massaal telefoons afgetapt om mogelijke relschoppers te identificeren voordat er sociale media was? Het feit dat surveillance nu wel kan wil niet zeggen dat het gebruikt hoeft te worden. Nog afgezien van de vraag wat surveillance nu werkelijk oplost. Wat het aantast is wel duidelijk.