Aanpak van jeugdcriminaliteit geïntensiveerd

Het kabinet wil meer gemeenten betrekken bij de preventieve, gebiedsgerichte aanpak van jeugdcriminaliteit. Het aantal dat meedoet gaat van 15 naar 27. Ze investeren het beschikbare geld in het vroeg signaleren van problemen en voorkomen dat jongeren doorgroeien in een criminele carrière. Waarmee gebeurt dit zoal?

Dit schrijft minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid in een Kamerbrief over georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. De aanpak ‘Preventie met Gezag’ moet voorkomen dat jongeren uitgroeien tot criminelen. Yeşilgöz investeert samen met minister Weerwind voor Rechtsbescherming in een brede aanpak. Hiervoor is 143 miljoen euro beschikbaar gesteld.

Gebiedsgerichte aanpak

In de gebiedsgerichte aanpak in kwetsbare wijken werken gemeenten samen met veel verschillende partijen. Denk aan de politie, rechterlijke macht, kinderbescherming, reclassering, veiligheidshuizen, het onderwijs, jongerenwerk, jeugdzorg, lokale ondernemers en werkgevers.

Van 15 naar 27 gemeenten

Vorig jaar startten de eerste 15 gemeenten met de preventieve aanpak. Er wordt van geleerd op basis van wat wel en wat niet werkt. Door de uitbreiding van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, om het toekomstperspectief van bewoners in kwetsbare wijken te verbeteren, komen er dit jaar nog vier gemeenten bij.

Daarnaast heeft de minister nog acht gemeenten geselecteerd, op basis van criminaliteitscijfers en sociaaleconomische data. Dit zijn Almere, Enschede, ’s-Hertogenbosch, Nijmegen, Helmond, Venlo, Sittard-Geleen en Maastricht. In totaal zijn er dan 27 gemeenten die meedoen. Naar verwachting starten de nieuwkomers begin 2024 met de uitvoering.

Wat doen deelnemende gemeenten?

In de voortgangsrapportage is te lezen hoe het op dit moment gaat met Preventie met Gezag. Gemeenten investeren het geld in het vroeg signaleren van problemen en voorkomen dat jongeren doorgroeien in een criminele carrière. Dat gebeurt op school, op straat, thuis en online. Werk of een opleiding zijn belangrijk om criminaliteit te voorkomen.

Enkele voorbeelden uit de praktijk:

11 gemeenten investeren in een veilige schoolomgeving en het tegengaan van schoolverzuim. 8 gemeenten werken aan de veiligheid op school via bijvoorbeeld onderzoeken of de projectaanpak Veilig In en Om School (VIOS).
De meeste deelnemende gemeenten investeren in jongerenwerk. Breda en Midden-Groningen werken bijvoorbeeld met jongerenwerk PLUS en intensieve jongerencoaching.
9 gemeenten trainen docenten, zorgmedewerkers en andere professionals om criminele uitbuiting en jonge aanwas beter te kunnen signaleren. Er gaat circa 1,1 miljoen euro naar gemeenten voor extra inzet van (jeugd)boa’s, die risicovolle situaties vroegtijdig kunnen signaleren en waar mogelijk corrigeren.
8 gemeenten zetten specifieke interventies in om risicojongeren en jongvolwassenen aan werk te helpen. In de veiligheidssector, via een speciaal uitzendbureau of via intensieve begeleiding, zoals de Integrale Persoonsgerichte Toeleiding naar Arbeid.
Verschillende gemeenten versterken de mogelijkheden voor re-integratie na een veroordeling. Onder andere Groningen, Nieuwegein en Utrecht gaan dit doen met een re-integratie officier en Rotterdam biedt trajectbegeleiding aan onder de naam Bon Sjans. Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Zaanstad ontwikkelen, versterken of onderzoeken zogeheten uitstapprogramma’s, die jongeren helpen om uit de criminaliteit te stappen.
Wijkrechtspraak in Eindhoven, Rotterdam en Amsterdam wordt de komende jaren in stand gehouden of uitgebreid. Tilburg en Den Haag starten er in 2023 mee en in andere deelnemende gemeenten kijken ze naar de mogelijkheden.
Tilburg begon in maart 2020 met een integrale familieaanpak. Criminele familiebedrijven worden ontmanteld door familieleden die uit de misdaad willen stappen te ondersteunen. Dat gebeurt door coaches die 24/7 bereikbaar zijn en op volhardende en onorthodoxe manier te werk gaan. Vier andere gemeenten onderzoeken nu de mogelijkheden voor een familieaanpak.